EDİRNE’DE OYUN ALANLARI VE PARKLAR- II
Ender BİLAR[1]
Türkiye Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 20 Kasım 1989 tarihinde onayladığı Çocuk Hakları Sözleşmesini 1990 yılında imzalamış, 1995 tarih ve 22184 sayılı Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir UNICEF (2004). Çocuk Haklarına dair Sözleşmenin üçüncü maddesinde geçen “çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun yararı temel düşüncedir”. cümlesi önemli bir hakka işaret etmektedir. Bu sözleşmenin 31. maddesinin birinci fıkrası; “Taraf devletler çocuğun dinlenme, boş zaman değerlendirme, oynama ve yaşına uygun eğlence etkinliklerinde bulunma, kültürel ve sanatsal yaşama serbestçe katılma hakkını tanırlar.” ifadesi yer almaktadır. Bu madde hükmünde de belirtildiği gibi oyun, çocuklar için temel bir hak olmaktadır. Ebeveyn, yerel yönetimler ve ilgili sivil toplum kuruluşları da, çocukların bu haklarını özgürce kullanabilmeleri için gerekli ortam ve düzenlemelerini yapmakla yükümlüdürler.
Edirne kent yönetimleri de bu sorumluluklarını yerine getirebilmek amacıyla tarihi süreç içerisinde bir taraftan yeşil alanları imar planlarında projelendirirken diğer taraftan da çocuklara yönelik oyun ve park alanları yaratma çabalarını sürdürmüşlerdir. Çünkü oyun; çocukların isteyerek içinde bulunduğu, belli bir konusu, amacı, kuralı olan ya da olmayan, ancak çocuğun zihinsel, duygusal, sosyal, fiziksel kısacası tüm gelişimlerini destekleyen ve gerçek hayatın bir parçası olan ve çocukların haz aldıkları bir süreçtir. Çocukların bu süreci gerçekleştirebilecekleri oyun alanları da, çocukların dış mekânda rahatlayıp, oyun ihtiyaçlarını karşıladıkları, fazla enerjilerini boşalttıkları, aynı zamanda sosyal ilişkilerini arttırdıkları, fizyolojik gelişimlerini sağladıkları, inceleme-muhakeme etme yeteneklerini geliştirdikleri, içinde çeşitli oyun elemanlarının bulunduğu ve oyun amacına yönelik olarak tasarlanmış açık alanlardır. Kentleşme süreciyle dört duvar arasında kalan çocukların doğayı tanıma ve keşfetmelerine imkân verecek oyun alanlarının varlığına daha çok ihtiyaç duyulmaktadır. Çocuk oyun alanlarında mekânın nasıl ve kimler tarafından niçin kullanıldığı önemlidir. Bir mekânın birden fazla amaç için kullanılabilir olması hem aileler hem de çocuklar için önemlidir. Çocuk oyun alanlarının çekiciliği yeniliğinde değil, çocuklara farklı, yaratıcı etkinlikler yapma gücü vermelerindedir. Doğal materyaller, tepeler ve çukurlarla tasarlanmış oyun alanı, çocukların farklı etkinlikte bulunmalarına ve oyunlar oynamalarına daha çok imkân tanır, yaratıcılıklarını geliştirir (Duman, Koçak, 2013; s.65-66). Edirne Belediye Başkanı Sayın Recep Gürkan’ın göreve geldikten sonra “Çocuklar Özgür Büyüsün, Özgür Çocuklar Olsun.” sloganıyla yola çıkarak 2014 yılında 74 olan park sayısını bugün 107’e ulaşmasını sağlamıştır. Bu bağlamda, 29 Ekim 2018 yılında yine Cumhuriyet Bayramı’nda çocuklarımıza “Hasan Ali Yücel Çocuk Müzesi”ni kazandırmıştır. 2019 yılı Cumhuriyet Bayramında da “Cumhuriyet Parkı”nın açılışını yaparak Cumhuriyet’in, Atatürk’ün geleceğe umutla bakan çocuklarına armağan olarak “Cumhuriyet Parkı” kazandırmıştır. Edirne merkez ilçe’de 50.000 m²’yi aşan alanda yer alan 107 oyun alanı ve park tabiki yeterli değildir. Mahallelere göre çocuk parklarının dağılımı aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Tablo:1 Mahallelere Göre Edirne Merkez İlçedeki Çocuk Parkı Sayıları
| MAHALLENİN ADI | PARK SAYISI | MAHALLENİN ADI | PARK SAYISI |
| ABDURRAHMAN | 5 | MİTHATPAŞA VE DİLAVERBEY | 3 |
| BABADEMİRTAŞ | 4 | NİŞANCI PAŞA | 3 |
| BARUTLUK | 4 | ŞÜKRÜPAŞA | 24 |
| 1. MURAT | 12 | TALATPAŞA | 4 |
| ÇAVUŞBEY | 1 | YANCIKÇI ŞAHİN | 1 |
| FATİH | 23 | YENİ İMARET | 4 |
| İSTASYON | 5 | YILDIRIM BEYAZIT | 3 |
| KARAAĞAÇ | 2 | YILDIRIM HACI SARRAF | 5 |
| Medrese Ali Bey | 1 | ||
| KOCA SİNAN | 3 | TOPLAM | 107 |
Yapımı gerçekleştirilen bu parkların çocuklara açık havada oyun oynama ve yaratıcılığını geliştirmesi açısından önemlidir. Bunun için yerel yönetimler imar planlarında, 3194 sayılı İmar Kanunu gereği çocuk oyun alanlarına yer vermek zorundadırlar. Bu zorunluluğu görev kabul edip eyleme geçirmek ve halkın hizmetine sunmak belediye başkanı ve ekibinin görevleri arasındadır. Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan’ın UNICEF’in “Çocuk Dostu Şehirler” projesinde yer almak için yaptığı gayretler bilinmektedir. Çocuk Dostu Şehirler Projesi, 2014-2015 yıllarında, 10 belediye ve Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF) tarafından yürütülen, finansal desteğini IKEA Türkiye’den ve UNICEF Türkiye Milli Komitesi’nden alan yerel yönetimleri çocuk dostu politika ve program geliştirmeyi hedeflemiş bir projedir. Projenin ulusal koordinasyon mekanizmasında İçişleri Bakanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği, Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Orta Doğu ve Batı Asya Bölgesel Teşkilatı, Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi ve UNICEF bulunmaktadır (UNICEF, Erişim Tarihi: Ekim 2019).
Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, yine bir Cumhuriyet Bayramı kutlamaları çerçevesinde 29 Ekim 2019 günü Şükrüpaşa Mahallesinde 5.000 m² alanda kurduğu, içinde mini futbol sahası ile basketbol sahası ve oyun alanlarının bulunduğu parkı, özgür kent çocuklarının hizmetine açıyor. Yakalandığı amansız rahatsızlık sonucunda 3 Ocak 2019 tarihinde hayatını kaybeden Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencisi rahmetli Cumhur Deniz Uysal'ın adı "Cumhuriyet Parkı"na veriliyor.
Beklentimiz kentimizin dört bir köşesine böylesi park ve oyun alanlarının standartlara uygun bir şekilde yapılması, çoğaltılması ve UNICEF’in “Çocuk Dostu Şehirler” projesinde Edirnemizi görmemizdir.
KAYNAKÇALAR
Acar, Habibe. (2003). Çocuk oyun alanlarında kullanıcıların bitki tercihlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma: Trabzon kenti örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Duman, Gökhan; Koçak, Nurcan (2013) Çocuk Oyun Alanlarının Biçimsel Özellikleri Açısından Değerlendirilmesi (Konya İli Örneği) Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Kış 2013, 11 (1), 64-81
Edirne Milli Gazetesi, 4 Haziran 1934, şehir planları, Yıl:7, Sayı:515, s.;1
Edirne Postası Gazetesi, 23 Nisan 1929, Çocuk Balosu Çok Güzel Olacaktır, Yıl:4, Sayı:296, s.;1
Edirne Postası Gazetesi, 12 Ekim 1931, Edirne’nin Projesi, Yıl:7, Sayı:423, s.;1
Edirne Postası Gazetesi, 18.08.1932, Dilaver Bey Park ve Abidesi, Yıl:8, Sayı:457, s.;1
Edirne Burç Gazetesi, 20 Mayıs 1936, Karağaç Parkı Açıldı, s.;2-3
Sayınbaş, Tekin (2017) Edirne’nin Renkli Ufuklarında Dolaştım Nerdesin Ruhi Ağbi.-Edirne:Edirne Belediye Başkanlığı yayınları; no:29
http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/CFC%20Catalogue-TR.pdf (Erişim Tarihi: 5 Ekim 2019)
